SAFKAN DAMIZLIK SIĞIR YETİŞTİRİCİLİĞİ

Safkan sığır yetiştiriciliği ve ıslahı ile bunlara ait embriyonun üretimi ve ticaretine ilişkin düzenleme yapıldı.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, Safkan Damızlık Sığır Yetiştiriciliği Hakkında Tebliği, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Yönetmelik ile safkan sığır yetiştiriciliği, ıslahı ile bunlara ait sperma, ovum ve embriyonun üretimi, uygulanması, belgelendirilmesini ve ticareti konuları düzenlendi.

Suni tohumlama, embriyo transferi ve bakanlık talimatıyla belirlenen koşulları sağlayarak izin alınan boğalarla tohumlama yapılan her sığır ve işletmesinin bilgileri soy kütüğü veya ön soy kütüğü sistemine kayıt edilecek.

Hayvan sağlığına ilişkin kısıtlamalar dışında, safkan damızlık dişi hayvanların ve boğaların kabulüne ilişkin hiçbir yasaklama veya kısıtlama yapılamayacak.

Soy kütüğü ve ön soy kütüğü veri tabanı, Bakanlık tarafından yetki verilmiş merkez birliği tarafından oluşturulacak. Hayvanların satılması ve yetiştiricinin birliğe talebi üzerine, damızlık belgesi verilecek. Birlik olmayan illerde talep, il müdürlüğü üzerinden merkez birliğine yapılacak.

En az, aynı ırktan ana babaya ait bilgileri ve kendisi veri tabanına kaydedilmiş olan hayvana damızlık belgesi verilecek.

Hayvan ıslah komitesi çalışmaları kapsamında oluşturulan ülkesel ya da bölgesel ıslah programları, Bakanlık tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulacak. Islah programlarında yapılacak her türlü değişiklik Bakanlığın onayına sunulacak.

Islah programlarında; ıslah amacı, ıslah yöntemi, sürü büyüklüğü, kayıtlı sürü büyüklüğü, programın süresi, faaliyet planı ve diğer teknik detaylar belirlenecek.

Bir ıslah programı kapsamındaki popülasyonda, birden fazla kuruluş farklı ıslah programları yürütemeyecek.

Sığırlarda ıslah programını yürütecek kuruluşlar, sperma, ovum ve embriyo üretim merkezi kurabilecek veya faaliyet gösteren bir üretim merkeziyle sözleşme yapabilecek.

Islaha konu olan verim özellikleri açısından yapılacak performans testleri ve genetik değerlendirme, test yöntemlerinin belirlenmesi, karşılaştırılması, birleştirilmesi, bu konularda uluslararası referans kurumlarıyla uyumlaştırılması ve sonuçların ilan edilmesi yetki verilmiş merkez birliği tarafından yürütülecek.

Damızlık hayvanlarda genetik değerlendirme, sütçü ırklarda süt üretimi, etçi ırklarda et üretimi, kombine ırklarda süt ve et üretimi ile ilgili performans testleri ve seleksiyon kriterlerini içerecek. Bu değerler hayvanın kendi ırkı temel alınarak hesaplanacak.

Suni tohumlama boğaları, zorunlu özellikler bakımından genetik değerlendirmeye tabi tutulacak. Damızlık değerleri ve diğer değerleri de yayımlanacak.

Ticareti yapılan sperma, ovum ve embriyolar Bakanlıktan izinli personel ve üretim merkezi tarafından toplanacak, işlenecek ve muhafaza edilecek.

Safkan hayvanlardan mevzuata uygun üretilen sperma, ovum ve embriyoların ticareti yasaklanamayacak veya kısıtlanamayacak.

İşte tebliği;

SAFKAN DAMIZLIK SIĞIR YETİŞTİRİCİLİĞİ HAKKINDA TEBLİĞ

(TEBLİĞ NO: 2015/11)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; safkan sığır yetiştiriciliği, ıslahı ile bunlara ait sperma, ovum ve embriyonun üretimi, uygulanması, belgelendirilmesini ve ticareti konularını düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, her yaştaki safkan damızlık sığır cinsi hayvanların yetiştiriciliğini, soy kütüğüne kayıt şartlarını, kayıt için gerekli bilgileri, üzerinde durulan özellikler için verim kontrolünün yapılmasını, bilgilerin kayıt edilmesini, damızlık değer tahminini, damızlıkların belgelendirilmesini ve safkan damızlık sığıra ait sperma, ovum ve embriyoların her aşamadaki kayıt ve belgelendirilmesini kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ;

a) 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 10 uncu maddesine dayanılarak,

b) 5/12/2011 tarihli ve 28133 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvanlarda Soy Kütüğü ve Ön Soy Kütüğü Esasları Hakkında Yönetmelik, 8/12/2011 tarihli ve 28136 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Suni Tohumlama, Tabii Tohumlama ve Embriyo Transferi Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik, 24/12/2011 tarihli ve 28152 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sperma, Ovum ve Embriyo Üretim Merkezlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik, 2/12/2011 tarihli ve 28130 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sığır Cinsi Hayvanların Tanımlanması, Tescili ve İzlenmesi Yönetmeliği, 8/4/2011 tarihli ve 27899 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmelik ve 31/3/2013 tarihli ve 28604 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvan Islahı Komitesi Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e dayanılarak,

c) 2009/157/EC sayılı Safkan Damızlık Sığırların Yetiştiriciliğine İlişkin Konsey Direktifi; 91/174/EEC sayılı Safkan Hayvanların Pazarlanması Konusunda Zootekni ve Pedigri Koşullarını Belirleyen ve 77/504/EEC ile 90/425/EEC sayılı Direktifleri Değiştiren Konsey Direktifi; 87/328/EEC sayılı Safkan Damızlık Sığırların Damızlık Amaçlar İçin Kabulüne İlişkin Konsey Direktifi, 84/247/EEC Safkan Damızlık Sığırlarda Soy Kütüğü Oluşturan veya İdame Ettiren Yetiştirici Birlikleri ve Birliklerin Tanınmasına İlişkin Komisyon Kararı; 84/419/EEC sayılı Sığırların Soy Kütüğüne Kayıt Kriterlerine İlişkin Komisyon Kararı; 2005/379/EC sayılı Safkan Damızlık Sığırlar ve Bunların Sperma, Ovum ve Embriyoları İçin Pedigri Sertifikaları ve Detaylarına İlişkin Komisyon Kararı; 2006/427/EC sayılı Performans İzleme Yöntemleri İle Safkan Damızlık Sığırlara Yönelik Olarak Sığırın Genetik Değerinin Değerlendirilme Yöntemlerini Belirleyen Komisyon Kararı ve 96/463/EC sayılı Safkan Damızlık Sığırların Yetiştiriciliğiyle İlgili Test Yöntemlerinin Belirlenmesi ve Sonuçların Değerlendirilmesini Bir Örnek Yapmaya Yönelik İşbirliğinden Sorumlu Referans Kuruluşun Belirlenmesine İlişkin Konsey Kararının ilgili hükümlerine paralel olarak

hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğin uygulanmasında;

a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,

b) Birlik: Her türden hayvan için ıslah esas olmak üzere, yetiştirme ve pazarlama faaliyetlerini gerçekleştirmek amacıyla, gerçek ve tüzel kişiliği haiz yetiştiriciler ile kurum ve kuruluşların oluşturdukları birlikleri,

c) Hayvan ıslah komitesi: Hayvan Islahı Komitesi Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında Bakan Oluru ile oluşturulan komiteyi,

ç) Hayvan sahibi/yetiştirici: Hayvanların mülkiyet hakkını üzerinde bulunduran gerçek veya tüzel kişiyi,

d) Islah programı: Türkiye koşullarına uyumlu kaliteli damızlıklar elde etmek amacıyla ulusal veya bölgesel olarak planlanan ıslah çalışmalarını düzenlemek ve yönlendirmek amacıyla yapılan programı,

e) İl/ilçe müdürlüğü: Bakanlık il/ilçe müdürlüğünü,

f) Kanun: 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununu,

g) Kısıtlama: Hayvanların piyasaya arzının, taşınmasının veya işletmeye giriş ve çıkışının yasaklanması, işletmede ve veri tabanında hayvan hareketlerini önlemeye yönelik tedbirleri,

ğ) Merkez birliği: İl yetiştirici birliklerinin bir araya gelerek oluşturdukları ve faaliyetleri tüm yurdu kapsayacak şekilde her türden hayvan için Kanuna göre kurulmuş merkez birliklerini,

h) Ön soy kütüğü: Sadece yetiştirme kayıtları tutulan işletmelerde, mensup olduğu ırkın özelliklerini taşıyan hayvanlar için oluşturulan veri tabanını,

ı) Damızlık belgesi: Soy kütüğüne kayıt edilen damızlıkların numara, isim, orijin, ırk, renk, cinsiyet, doğum tarihi, verim kayıtları, yetiştirici ve sahibi ile hayvanın cetlerine ait bilgileri ve verimlerini belirten belgeyi,

i) Performans testi: Sığırların damızlık değerlerinin belirlenmesi, verim özelliklerinin genetik değerlendirilmesi ve döl kontrolü çalışmalarını,

j) Safkan damızlık: Ana ve babası ile bunların ana ve babaları aynı ırka ait bir soy kütüğüne kayıtlı, kendisi de bu soy kütüğüne kaydedilmiş veya soy kütüğüne kaydının yapılabilmesi için ırkının özelliklerini taşıyan sığır cinsi hayvanı,

k) Sığır cinsi hayvan: Et üretimi, süt üretimi, damızlık veya diğer amaçlarla yetiştirilen Bison bison ve Bubalus bubalus türü hayvanlar dâhil her yaştaki sığır ve mandaları,

l) Soy kütüğü: Damızlık belgesi düzenlemeye esas olacak bilgilerin düzenli olarak toplandığı veri tabanını,

m) Test merkezi: Damızlık hayvanların bir ya da birden çok özelliğini benzer koşullarda tespit etmek için Bakanlık tarafından yetki almış kuruluş ve/veya hayvancılık işletmesini,

n) Tanımlama: Yeni doğan hayvanların ilgili mevzuata göre kimliklendirilmesi ve kayıt edilmesini,

o) Veri tabanı: Soy kütüğü ve ön soy kütüğü sisteminde toplanan tüm kayıtların tutulduğu elektronik ortamı,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Yetki ve Başvuru

Yetki

MADDE 5 – (1) Soy kütüğü ve ön soy kütüğü çalışmaları aşağıda belirtilen kuruluşlar tarafından yürütülür.

a) İllerde; il müdürlüğü ve/veya Bakanlıktan yetki almış birlik.

b) Ülke genelinde; Bakanlık ve/veya Bakanlıktan yetki almış merkez birliği.

(2) Soy kütüğü ve ön soy kütüğü sisteminin gerektirdiği tüm işlemler; soy kütüğüne kayıtlı hayvanların bulunduğu işletmelerde birlikler, ön soy kütüğüne kayıtlı hayvanların bulunduğu işletmelerde il müdürlükleri ve/veya birlikler tarafından yapılır.

(3) Soy kütüğü tutmakla yetkilendirilmiş birlikler Bakanlık internet sayfasından ilan edilir.

Başvuru

MADDE 6 – (1) Soy kütüğü ve ön soy kütüğü sistemini yürütmek isteyen birlikler, içeriği merkez birliklerince belirlenen başvuru dosyasını hazırlayarak merkez birliğine müracaat eder. Merkez birliği en geç otuz işgünü içerisinde incelemesini yapar. Uygun görülmesi halinde onay için birlik adına Bakanlığa başvurur. Bakanlık başvuruyu inceler ve en geç on beş işgünü içerisinde cevaplar. Uygun görülmemesi halinde birliğe gerekçeli yazı ile cevap verir.

(2) Bakanlık tarafından başvurunun uygun bulunması durumunda il müdürlükleri bilgilendirilir.

(3) Hayvanlarını soy kütüğüne kayıt ettirmek isteyen yetiştirici, birliğe müracaat eder. Birlik kuruluş belgesindeki koşulları taşıyan, birliğe üye olan her yetiştirici ve işletmesinde koşulları taşıyan damızlık hayvanlar soy kütüğünün ilgili kısmına kaydedilir.

(4) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait hayvanlar soy kütüğü kapsamına alınacak ise üyelik şartı aranmaz. Bu kapsamdaki iş ve işlemler, merkez birliği ile yapılacak protokolle belirlenir.

(5) Hayvanlarını ön soy kütüğüne kayıt ettirmek isteyen yetiştiriciler, yetkili kuruluşlara müracaat eder, şartları taşıyanlar sisteme dâhil edilir.

(6) Yurt dışından ithal edilen ve geldiği ülkenin soy kütüğüne kayıtlı damızlık hayvanlar, şartları taşımaları halinde, soy kütüğü veya ön soy kütüğüne kayıt edilebilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Soy Kütüğü ve Ön Soy Kütüğüne Kayıt, Veri Tabanının Değerlendirilmesi,

Damızlık Belgesi

Soy kütüğü ve ön soy kütüğüne kayıt

MADDE 7 – (1) Suni tohumlama, embriyo transferi ve Bakanlık talimatıyla belirlenen koşulları sağlayarak izin alınan boğalarla tohumlama yapılan her sığır ve işletmesinin bilgileri soy kütüğü veya ön soy kütüğü sistemine kayıt edilir.

(2) Soy kütüğü, hayvanların özelliklerine göre sınıflara ayrılabilir. Aşağıdaki koşulları sağlama durumuna göre sığırlar bu sınıflardan birine girer.

a) Soy kütüğüne kayıtlı aynı ırktan ebeveyne sahip,

b) Soy kütüğüne kayıtlı aynı ırktan büyük ebeveyne sahip,

c) Soy kütüğü kurallarına uygun olarak tanımlanmış ve kaydedilmiş olmak.

(3) Bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen koşulları barındırmayan, ancak mensup olduğu ırkın özelliklerini ve asgari performans kriterlerini taşıyan, ön soy kütüğü kurallarına uygun olarak tanımlanmış dişi hayvanlar ön soy kütüğüne kayıt edilir.

(4) Bu maddenin ikinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde bahsedilen şartlar, ırk özelliklerini gösteren fakat orijini bilinmeyen dişi hayvanlar ile Bakanlığın onayladığı projeler sonucu elde edilen hayvanlar için değişiklik gösterebilir.

(5) Hayvan sağlığına ilişkin kısıtlamalar dışında, safkan damızlık dişi hayvanların ve boğaların kabulüne ilişkin hiçbir yasaklama veya kısıtlama yapılamaz.

Soy kütüğü

MADDE 8 – (1) Soy kütüğü, asgari düzeyde aşağıdaki konu ve faaliyetleri içerir.

a) Tanımlama,

b) Soy bilgileri,

c) Islah ile ilgili özellik ve bilgileri,

ç) Döl verimi ile ilgili bilgileri,

d) Sürüden ayrılma bilgileri,

e) Veri tabanı oluşturulması ve verilerin depolanması,

f) Verilerin değerlendirilmesi ve sonuçların yayınlanması,

g) Islah programı,

ğ) Damızlık belgesi verilmesi.

(2) Soy kütüğü içerisinde ıslah programı kapsamındaki verilerin toplanması ile ilgili tüm iş ve işlemler merkez birliği tarafından yürütülür.

Ön soy kütüğü

MADDE 9 – (1) Ön soy kütüğü, asgari aşağıdaki konu ve faaliyetleri içerir:

a) Tanımlama,

b) Soy bilgileri,

c) Döl verimi ile ilgili bilgileri,

ç) Sürüden ayrılma bilgileri,

d) Veri tabanı oluşturulması ve verilerin depolanması,

e) Verilerin değerlendirilmesi ve sonuçların yayınlanması,

f) Damızlık belgesi verilmesi.

Veri tabanının değerlendirilmesi

MADDE 10 – (1) Soy kütüğü ve ön soy kütüğü veri tabanı, Bakanlık tarafından yetki verilmiş merkez birliği tarafından oluşturulur.

(2) Veri tabanı Bakanlık kullanımına açık olup, oluşturulması ve geliştirilmesine destek verebilir.

(3) Soy kütüğü ve ön soy kütüğü sisteminde tutulan tüm kayıtlar merkez birliğinde depolanır.

(4) Soy kütüğü ve ön soy kütüğü sistemindeki tüm kayıtlar, yapılacak ıslah ve Bakanlık ve/veya merkez birliğinin belirleyeceği diğer çalışmalarda kullanılmak üzere değerlendirilir.

(5) Verilerin değerlendirilmesine ve damızlık değer tahmini yapılması veya yaptırılmasına Bakanlık ve/veya merkez birliği yetkilidir.

Damızlık belgesi

MADDE 11 – (1) Hayvanların satılması ve yetiştiricinin birliğe talebi üzerine, içeriği Ek-1’de belirlenen damızlık belgesi verilir. Birlik olmayan illerde talep, il müdürlüğü üzerinden merkez birliğine yapılır. Merkez birliği veya Bakanlık tarafından düzenlenen belge, Bakanlık ve/veya merkez birliği tarafından onaylanır.

(2) En az, aynı ırktan ana babaya ait bilgileri ve kendisi veri tabanına kaydedilmiş olan hayvana damızlık belgesi verilir. Bu Tebliğin 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen şartların tamamını taşıyan hayvanlara verilecek damızlık belgesinde, safkan olduğunu belirtir bir açıklama ya da işaret bulunur.

(3) Belge ücreti, Bakanlığın uygun görüşü ile merkez birliği tarafından belirlenir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Islah Programı, Performans Değerlerinin Kayıt Edilmesi ve

Genetik Değerlendirme

Islah programı

MADDE 12 – (1) Hayvan ıslah komitesi çalışmaları kapsamında oluşturulan ülkesel ya da bölgesel ıslah programları, Bakanlık tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulur. Islah programları bu Tebliğin 5 inci maddesinde belirtilen yetkiler kapsamında yürütülür. Islah programlarında yapılacak her türlü değişiklik Bakanlığın onayına sunulur.

(2) Islah programlarında; ıslah amacı, ıslah yöntemi, sürü büyüklüğü, kayıtlı sürü büyüklüğü, programın süresi, faaliyet planı ve diğer teknik detaylar belirlenir.

(3) Bir ıslah programı kapsamındaki popülasyonda, birden fazla kuruluş farklı ıslah programları yürütemez.

(4) Bakanlık yürütülen uygulamaları izleyerek, programdan sapma olması durumunda, ilgili kuruluşu yazı ile uyarır. Yazılı uyarıdan altı ay sonra yapılacak denetimleri takiben düzelme olmaması durumunda yetkiyi iptal edebilir.

(5) Sığırlarda ıslah programını yürütecek kuruluşlar, sperma, ovum ve embriyo üretim merkezi/merkezleri kurabilir veya faaliyet gösteren bir üretim merkeziyle sözleşme yapabilir.

(6) Sperma üretim merkezine sahip olup boğalarını performans testine dahil ettirmek isteyen gerçek ve tüzel kişiler, merkez birliği ile işbirliği protokolü yapar.

Performans değerlerinin kayıt edilmesi

MADDE 13 – (1) Islaha konu olan verim özellikleri açısından yapılacak performans testleri ve genetik değerlendirme, test yöntemlerinin belirlenmesi, karşılaştırılması, birleştirilmesi, bu konularda uluslararası referans kurumlarıyla uyumlaştırılması ve sonuçların ilan edilmesi yetki verilmiş merkez birliği tarafından yürütülür.

(2) Döl kontrolü ve damızlık sığırların genetik değerinin hesaplanmasında bir veya birden fazla metodun kombinasyonu kullanılabilir. Tüm veriler Bakanlığın erişimine açık olur.

(3) Kullanılan genetik değer hesaplama yöntemi, temel zootekni kurallarına göre, bilimsel olarak kabul edilebilir olmalıdır. Damızlık hayvanların genetik değerinin hesaplanmasında ilgili tüm veriler kullanılmalı, uygun prosedürler ile genetik özellikler dışındaki faktörler dışarıda bırakılmalı, test edilen damızlık hayvanın genetik değeri, damızlık değer olarak belirtilmeli ve her özellik için yaşıtları ile kıyaslanmalıdır.

(4) Performans testi bu amaçla kurulan bir merkezde yapılabilir. Bu durumda;

a) Kullanılan test yönteminin detaylı bir tanımlaması yapılmalı,

b) Merkeze kabul şartları; teste alınacak damızlık hayvanların maksimum yaşı ve aynı dönemde gelenlerin yaş aralığı, hayvanların sayısı, varsa çiftlik performansları belirtilmeli,

c) Bireysel performans için teste tabi tutulacaksa hayvan sahibine ait bilgileri,

ç) Test merkezine uyum sağlama süresi, test sürecinin uzunluğu ya da test sonu ağırlığı,

d) Hayvan besleme programının türü ve besleme sistemi,

e) İncelenecek her özellik için kaydedilecek veriler detaylı bir şekilde belirtilmelidir.

(5) Irk özellikleri konusunda yapılacak performans testi, bir test merkezi dışında, temel zootekni kurallarını karşılayacak şekilde genetik değerler ile ilgili güvenilir veriler sağlanabiliyorsa, yetiştirildiği işletmelerde de yapılabilir. Birden fazla yerde ve sürüde planlanacak ya da uygulanacak testler, sürüler arasında karşılaştırmayı mümkün kılacak şekilde planlanmalıdır.

(6) Etçi ırklar için; canlı ağırlık artışı, yemden yararlanma oranı ve karkas değerlendirmesi, kas gelişmesi (etin yapısı), vücut skoru ve benzeri veriler belirtilmeli, test süresince canlı ağırlık, kesim ağırlığı, temin edilebiliyor ise; karkas satış fiyatı, karkas sınıflandırmasına göre değerlendirilme sonuçları, et kalitesi ve diğer veriler kayıt edilmelidir.

(7) Sütçü ırklara ait özelliklerin damızlık değerlerinin hesaplanması, sütçü hayvanların verimlerinin kaydedilmesi ile ilgili uluslararası komitenin belirlediği normlara uygun bir zaman dönemini kapsamalı, süt verimi, sütün bileşimi, sütçü ırklarla ilgili diğer verileri ve özellikleri içerecek şekilde yapılmalı,

(8) Döl verimine ilişkin veriler, tohumlama başarısı, buzağılama sayısı, damızlıkta kullanılma süresi ve ırka ait fenotipik özellikler kayıt edilmeli,

(9) Morfolojik değerlendirme yapılırken onaylanmış bir kayıt sistemi kullanılmalıdır.

Genetik değerlendirme

MADDE 14 – (1) Damızlık hayvanların genetik değerlendirilmesi merkez birliğinin sorumluluğu altında yürütülür. Genetik değerlendirme; sütçü ırklarda süt üretimi, etçi ırklarda et üretimi, kombine ırklarda süt ve et üretimi ile ilgili performans testleri ve seleksiyon kriterlerini içerir. Bu değerler hayvanın kendi ırkı temel alınarak hesaplanır.

a) Genetik değerlendirmenin güvenilirliği uluslararası normlara uygun belirleme katsayısı şeklinde ölçülmelidir.

b) Genetik değerlendirmede kullanılan istatistiki yöntem bilimsel olarak kabul edilebilir olmalı, çevresel ve diğer faktörlerin etkisi giderilmelidir.

c) Genetik değerlendirmede, damızlığa ait fenotipik özellikler ve döl verimine ilişkin kayıtlar tutulur.

ç) Damızlık değer; bireysel performans sonuçlarına veya akrabalarının değerlerine göre hesaplanır.

d) Genetik değerlendirilme sonuçları yayınlanırken güvenilirlik, genetik özellikleri, var ise kalıtsal bozukluklar ve yayınlama tarihi belirtilir.

(2) Suni tohumlama boğaları, zorunlu özellikler bakımından genetik değerlendirmeye tabi tutulmalı, damızlık değerleri ve diğer değerleri de yayımlanmalıdır. Bu hükümler nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan türler için geçerli değildir.

a) Sütçü ırklarda suni tohumlama boğalarının genetik değerlendirilmesinde; süt miktarı, sütün yapısı (süt yağı ve proteini), döl verimi belirtilir ve buna göre genetik değerler periyodik olarak güncellenir. Ayrıca diğer sütçülük özelliklerine ait mevcut veriler de dâhil edilmelidir. Sütçü ırk boğanın akrabalarından elde edilen tüm bilgiler dikkate alınarak yapılan genetik değerlendirmelerin asgari güvenilirlik düzeyi, uluslararası kabul edilen temel üretim özellikleri için en az 0.5 olmalıdır.

b) Etçi ırklara ait suni tohumlama boğalarının değerlendirilmesi aşağıdaki test metotlarına göre yapılır;

1) Test merkezinde bireysel performans testi,

2) Test merkezinde veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş özel yerlerde döl kontrolü ve/veya kardeş testi,

3) Genetik değerlendirme; büyüme performansı, buzağılama özelliğini ve sağlanabiliyorsa karkas kalitesini de içermelidir.

4) Boğalar için doğru kıyaslama yapılabilmesi amacıyla yavruların kayıt altındaki sürülere dağıtılması şeklinde işletmelerde gerçekleştirilen döl kontrolü ve/veya kardeş testi,

5) Yapılabilir ise yetiştirildiği işletmeden satışı veya kesimhane aşamasında veri toplanması yoluyla değerlendirme yapılmalıdır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Sperma, Ovum, Embriyo Üretimi, Uygulamaları ve Sertifikalar

Sperma, ovum, embriyo üretimi ve uygulamaları

MADDE 15 – (1) Sperma, ovum ve embriyoların uygulamalarına ilişkin hususlar, Suni Tohumlama, Tabii Tohumlama ve Embriyo Transferi Faaliyetleri Hakkındaki Yönetmelik ve Bakanlık talimatları doğrultusunda yapılır.

(2) Sperma, ovum ve embriyoların üretimi ise; Sperma, Ovum ve Embriyo Üretim Merkezlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik ve Bakanlık talimatları doğrultusunda yapılır.

a) Ticareti yapılan sperma, ovum ve embriyolar Bakanlıktan izinli personel ve üretim merkezi tarafından toplanmalı, işlenmeli ve muhafaza edilmelidir.

b) Bakanlık, safkan damızlık boğaların ve bu hayvanlara ait spermalarının onayı için yapılması gereken testleri belirler, yapılan testler sonucu onaylanan damızlık boğaların spermalarının suni tohumlamada kullanılmasına izin verir.

c) Üretim merkezi, uygulanan test sonucuna itiraz etme hakkına sahiptir. İtiraz halinde Bakanlıkça belirlenen referans kurumun raporu kesindir.

ç) Safkan hayvanlardan mevzuata uygun olarak üretilen sperma, ovum ve embriyoların ticareti, yasaklanamaz veya kısıtlanamaz.

Sertifikalar

MADDE 16 – (1) Safkan damızlık hayvanlarından üretilen ve Bakanlıkça satışına izin verilen sperma, ovum ve embriyolara ilişkin sertifikalar; Ek-2, Ek-3, Ek-4’te belirtilen bilgileri içerecek şekilde Bakanlıkça yetki verilmiş birlik, laboratuvar ve üretim merkezleri tarafından düzenlenir, Bakanlık ve/veya birlik tarafından onaylanır.

ALTINCI BÖLÜM

İdari Yaptırım ve Son Hükümler

İdari yaptırım

MADDE 17 – (1) Soy kütüğü çalışmaları için yetki verilen merkez birliği Bakanlık tarafından, birlik ise merkez birliği ve/veya Bakanlık tarafından denetlenir. Kurallara ve taahhütlerine uymayanlar yazılı olarak uyarılır. En geç altı ay sonra yapılan denetimde olumsuzluğun devam etmesi halinde; soy kütüğü çalışmalarını yürütme yetkisi geri alınır. Birliğin yetkisinin alınması durumunda soy kütüğü çalışmaları iptal edilir ve soy kütüğündeki tüm işletmeler ön soy kütüğü kapsamına alınarak, çalışmalar il müdürlüğünce yürütülür.

(2) Merkez birliğinin yetkisinin iptali durumunda, veri tabanı Bakanlığa bedelsiz olarak devredilir.

(3) Hayvan sahipleri ya da hayvan sahibi adına bakıcısı ilgili mevzuat kapsamında; işletmesindeki doğum, ölüm, kesim, nakil, alış ve satış gibi hayvan hareketlerini bildirmek ve bilgilerin güncellenmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkında, Kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi hükmü uygulanır.

Yürürlük

MADDE 18 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 19 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.

Ekleri için tıklayınız.