WEB TV
Konya

Üretim ve Üreticinin Yüzyılı Ulusal Süt Çalıştayı

T.C Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğü ile Ulusal Süt Konseyi’nin iş birliğinde organize edilen ‘’ Üretim ve Üreticinin Yüzyılı Ulus...

Üretim ve Üreticinin Yüzyılı Ulusal Süt Çalıştayı

HAYVANLARDA AYAK SAĞLIĞI VE TIRNAK BAKIMININ ÖNEMİ!!!

Damızlık sığır çiftliklerinde ekonomik kayıplara neden olan en önemli sebeplerden biriside tırnak sorunlarıdır. Bakım ve besleme şartları optimum düzeyde olduğunda yaşam kalitesinin de yükselmesi ile çok talihsiz bir durumla karşılaşılmadığı sürece sürümüzde tırnak sorunu bakımından problem çok düşük oranlarda yaşanmaktadır.

Günümüzde orta ve büyük ölçekli işletmelerde damızlık sığırlarımız meraya çıkmamaktadır. Genellikle iyi organize olmuş işletmelerde mera gibi kullanılabilecek alanlar tahsis edilebilirken ne yazık ki halen binlerce hayvancılık işletmesinde özellikle inekler bağlı duraklı ahırlarda kötü yaşam kalitesinde ekonomik ömürlerini tamamlamaktadırlar. Bu durum stres kaynağı olduğu için psikolojik yönden verim düşüklüğüne yol açmaktadır.

 

Pek çok işletmede hayvanların tırnak bakımı göz ardı edilmektedir. Genellikle tırnak rahatsızlıkları ilk başladığı andan 2-3 hafta sonrasında bizim gözümüzle fark edebileceğimiz aksamalar şeklinde kendini göstermektedir. Başlıca ayak hastalıkları (tırnak çatlakları, tırnak düşmesi ve tırnak kalınlaşması), tırnak taban hastalıkları (taban ezikliği, taban ülserleri ve ökçe aşınması), tırnaklar arasındaki deri kısmın hastalıkları (laminitisler, kıl torbası yangıları, tırnak arası yaralar), eklem şişmeleri, tendonların (ayak bağları) zedelenmesidir. Erken teşhis ve zamanında yapılan bakımın bu yönden ne kadar önemli olduğu göz ardı edilmemelidir. Tırnak hastalıkları çok acı verdiği için hayvanda üzerine basamama dolayısıyla da topallama, şişlik, iltihap, ateş şeklinde kendini göstermektedir. Acı çeken hayvan iştahsız olur yem yemek istemez, huzursuz ve sıkıntılıdır. Bunların birleşimi ile yem yemeyen inek süt üretemeyeceği için süt veriminde düşme, döl tutmama, yavru atma gibi sorunlar birbirini izleyecektir.

 

Ayaklar hayvanın ağırlığını dörde bölerek onun rahat hareket etmesini ve dolayısıyla da gerekli yaşamsal ihtiyaçlarını karşılamasını sağlar. Hayvan ayaklarının yer ile temas ettiği nokta olan tırnaklarının üzerinde durmaktadır. Tırnak bakımında ilk anlaşılacak nokta yaşamsal faaliyetlerini rahatlıkla gerçekleştirebileceği sağlıklı uzunlukta ve dokuda olması için yapılan kesme ve dezenfekte etme işlemleridir. Tırnak kesme işlemi tırnaktaki fazla dokuları ortadan kaldırmak için yapılır. Tırnak kesimini mutlaka tecrübeli kişiler yapmalıdır. Aksi taktirde yanlış tırnak kesimi geri dönüşü olamayan problemlere neden olacaktır. İşlemin hızlı ve hayvan için en az sıkıntıya yer verecek şekilde tamamlanması için kullanılacak aletlerin son derece keskin ve sağlam olması gerekmektedir.

Tırnak Kesim ölçüleri ve kullanılan aletler;

 

Tırnak bakımında işlem sırası genelde 3 aşamadır. Ancak problem varsa bir veterinerin muayene etmesi hastalığın ayak sağlığının korunmasında çok önemlidir.

 

     1- İç tırnak ön uzunluğunu 7.5 cm'ye kısaltın ve tırnak tabanın yerden 5-7 mm yükseklikte olmalıdır.

     2-Dış ve iç tırnak mümkün olduğunca aynı uzunluk ve yükseklikte olmalıdır.

     3-Taban hafif eğimli olup bu şeklin korunması gerekir.

 

Tırnak bakımı yapılırken ayak tabanı ve tırnak arasındaki hassas deri kısmı ayrıca ve dikkatli bir şekilde kontrol edilmelidir. Bu kısımda iltihap, yara veya yabancı cisim batması gibi problemler olabilir. Bunun dışında, tırnağa alt taraftan bakıldığında tırnağın arka kısmında yer alan topuğun taban kısmı vücut ağırlığının büyük bir kısmını taşıdığı için bu kısmın güçlendirilmesine dikkat edilmelidir. İki tırnak arasında yer alan kılsız deri kısım ise kirli ahır zemini ile sürekli temas halinde olduğu için havasız ve ıslaktır. Bu nedenle hastalıklara hassas olup kötü koku, yumuşaklık veya iltihaplı durum olup olmadığı kontrol edilmelidir.

 

Sığırlarımızı tırnak problemlerinden koruyabilmek dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar;

 

  • Beslemenin önemi; Rasyonun dengeli olması ve beslemenin düzenli yapılması en önemli kriterdir. Dengeli beslenemeyen süt sığırlarında uzun süreyüksek oranda kesif yem ve düşük oranda kaba yem içeren rasyonla beslemenin yapılması durumunda, özellikle laktasyonun ilk dönemlerinde olan süt ineklerinde asidozis (arpalama, şişme) sonucu laminitis (tırnakla derinin birleşim yeri iltihapları) ortaya çıkacaktır. Ayrıca şap hastalığı sonucunda da laminitis görülmektedir.

 

  • Barınak ve zemin konforu: Gezinti alanının mümkün olduğu kadar toprak ve büyük küçük taşlardan ve yabancı cisimlerden arındırılmış olması gerekir. Beton zeminlerin olabildiğince pürüzlü ve kaymayı önleyecek şekilde oluklu olması gerekir. Ahırlarda mümkün olduğunca zeminin kuruluğuna önem verilmelidir. Islak zemin mikroorganizma aktivitesini va kayganlığı arttıracaktır.

 

  • Ayak banyosu: Her gün mümkünse sağıma giderken veya sağımdan çıkarken bakır sülfatlı (göztaşı) veya creolin'le hazırlanmış ayak banyolarının mutlaka kullanılması gerekir.

 

  • Düzenli tırnak bakımı: Yılda en az iki kez tırnak bakımı yapılmalı ve kuruya çıkmadan önce de inekler tırnak kontrolünden geçirilmelidir. Tırnak uzaması özellikle bahar aylarında maksimum olup bu dönemde daha dikkatli olunması ayak sağlığı konusunda başarıyı artırır.